Wandelen door de Hollandse polder van Aarlanderveen en langs de unieke Molenviergang
De Molenviergang Aarlanderveen is uniek. Het is de enige nog werkende molengang in de wereld. Het overtollige water vanuit de diepe polder van Aarlanderveen wordt stukje bij beetje de Oude Rijn in gemalen. Daar komen alleen wieken en wind aan te pas én vier deskundige molenaars. Bij deze wandeling voel je hoe zompig de polder onder je voeten is en zie je met eigen ogen hoe wind en wieken het water wegmalen uit een diepe polder van maar liefst 5,4 meter onder Zeeniveau (NAP). Tijdens deze route voel je de rust van het Hollandse landschap en kun je veel weidevogels bewonderen, maar zie je ook dieren die je in een Hollandse polder kunt verwachten, zoals koeien en schapen. Alles wat je nodig hebt, is een paar stevige schoenen en goede moed, omdat je soms over hekken moet klimmen en sloten moet oversteken (over stevige balken).
Lange en korte route
De wandeling kan in twee afstanden worden gelopen. De ‘Polderwandeling’ is de korte wandeling van ongeveer 4 kilometer. Hierbij loop je langs de Ondermolen (molen 1) en de Putmolen (molen 4). Bij de ‘Molentocht’ van ongeveer 8,5 kilometer loop je langs alle vier de molens van de Molenviergang.
Beide routes starten vanaf het parkeerterrein op de kruising van Kerkvaartsweg en Achtermiddenweg in Aarlanderveen. En vlak voor het einde van beide wandelingen is er de mogelijkheid voor een gezellige break bij café Het Oude Rechthuis in Aarlanderveen.
De korte wandelroute
De lange wandelroute
Tip: maak de wandeling na wind en regen
Bij mooi weer is het leuk om een wandeling langs de Molenviergang te maken, maar de wandeling wordt nog unieker bij wind en na een regenachtige periode. Grote kans dat de molens de polder dan bemalen. Omdat de wandelroute vlak langs de molens loopt, ervaar je de dynamiek van deze trouwe historische windkastelen die malen voor de droge voeten van de ingelanden van de polder en het dorp Aarlanderveen.
Houd afstand en respecteer privacy
Het is fantastisch en indrukwekkend om de vier windkastelen van heel dichtbij in werking te kunnen zien en horen. De molens zijn echter geen speelgoed, maar werktuigen. Het is levensgevaarlijk om dicht bij een draaiende molen te komen. Blijf daarom altijd achter het hek wat om de molens staat. De huizen-met-wieken worden bovendien bewoond door de beroepsmolenaars en hun gezinnen en zijn daarom niet voor publiek toegankelijk. Respecteer hun privacy en gluur dus niet door de ramen naar binnen!
Honden mee? Nee!
Hoe lief en leuk jouw trouwe viervoeter ook is, hij mag helaas niet mee op de wandeling langs de molens. Dit is te gevaarlijk voor de loslopende schapen onderweg en voor de weidevogels die bescherming behoeven.
Let op! Gladde balken en hekken
Je moet tijdens deze wandelingen een aantal keer over hekken klimmen en soms een sloot oversteken via een balk. Superleuk en spannend natuurlijk, vooral voor kinderen. Houdt er wel rekening mee dat de balken glad kunnen zijn.
Let op! Broedseizoen weidevogels
Duizenden trekvogels hebben in het voorjaar de reis uit Afrika afgelegd en maken zich klaar om in de polder bij Aarlanderveen te broeden. In de lente hoor je overal in de polder kieviten, tureluurs, scholeksters en grutto’s. Niet alle vogels broeden tegelijkertijd. Daarom is het broedseizoen geen strikte periode. In Aarlanderveen hanteren we de periode van half maart tot half juni. Om de broedende weidevogels in het broedseizoen niet te storen, kan het eerste deel van de lange route (vanaf START, Kerkvaartspad richting Kortsteekterweg) afgesloten zijn. Volg dan de omleiding over de Treinweg richting Kortsteekterweg, zoals aan gegeven op bovenstaand kaartje (groene route).
Korte route: Polderwandeling
Afstand: 4 km
Duur: 1 uur
Vanaf het parkeerterrein loop je over de brug de Achtermiddenweg op richting de Ondermolen (molen 1). Als je bij molen 1 bent aangekomen, sluit je aan bij het laatste deel van de lange route. Klik hier voor het vervolg van de route.
Lange route: Molentocht
Afstand: 8,5 km
Duur: 2,5 uur
Vanaf het parkeerterrein loop je in westelijke richting direct de polder van Aarlanderveen in. Je wandelt over het Kerkvaartspad langs de Kerkvaart die van oudsher de scheepvaartverbinding vormde tussen de Oude Rijn en het dorp Aarlanderveen. Door de aanleg van de Ringdijk rond de drooggemaakte polder kwam aan deze verbinding een einde.
Bovenop de Ringdijk klim je over het hek, loop je over het verderop gelegen bruggetje over de Grote Wetering (De Kwakel) en vervolg je het smalle pad richting de Oude Rijn. Links zie je in de verte vier molens. Drie daarvan zijn onderdeel van de Molenviergang. De molen die het meest ver weg staat is de Dikke Molen. Een prachtige molen die particulier nog wordt gebruikt, maar geen onderdeel meer is van de bemaling van de polder.
Aan het einde van het het Kerkvaatspad ga je linksaf de Kortsteekterweg op richting Zwammerdam. Je loopt door totdat je aan je linkerhand de Bovenmolen (molen 3) ziet. De Bovenmolen (molen 3) is de laatste molen van de Molenviergang en maalt het water als laatste de Oude Rijn in.
Vervolg de route door het klaphek richting de Bovenmolen (molen 3). Je passeert de molen aan je linkerhand. Klim over het hek en vervolg je route over de Boezemdijk in de richting van de Middenmolen (molen 2). Tussen beide molens in passeer je het sifon; de (onzichtbare) duiker.
Het sifon, een uniek stukje waterbouwkunde
Het sifon is aangelegd om het boezemwater van de drooggemaakte polder aan de westzijde van Aarlanderveen af te voeren. Dat hebben ze vroeger heel ingenieus gedaan door de duiker onder De Grote Wetering door te maken. De Grote Wetering, ook wel Molenwetering genoemd, is de waterafvoer van een geheel andere polder, namelijk de Zuid- en Noordeindepolder. Bij de bouw van de molens en de drooglegging van de polder wilden de eigenaren van de Molenviergang niet meewerken aan de waterafvoer van die polder, waardoor ze het water onder De Grote Wetering door hebben gelegd. Een voor die tijd uniek stukje waterbouwkunde.
Je passeert de Middenmolen (molen 2) en de Ondermolen (molen 1).
De vier molens
De nummering van de molens in Aarlanderveen is wat ingewikkeld. Bij de bouw van de molens in 1785 waren er drie molens (molen 1, 2 en 3). Pas veel later is de laatste molen gebouwd: de Putmolen (molen 4).
Na het passeren van de Ondermolen (molen 1) kom je aan op de Achtermiddenweg. Je gaat hier rechtsaf. Vanaf dit moment sluit de korte route aan op het laatste deel van de route.
Ter hoogte van Achtermiddenweg 20 ga je linksaf een boerenpad op (Pad van Kempenaar). Je kunt over het hek klimmen, maar nog leuker en spannender is het om de sloot via een balk over te steken. Aan het einde van het pad ben je bij het boerenerf van de familie Kempenaar. Op dit pad moet je over diverse hekken klimmen en uiteindelijk een sloot oversteken over een smalle brug/balk.
Respecteer privacy
Het boerenerf is door de familie Kempenaar opengesteld voor wandelaars. Gedraag je daarom als gast respecteer de privacy.
Na het verlaten van het erf sla je linksaf het Zuideinde op en loop je richting het dorp Aarlanderveen.
Tip: Gezellige break bij café Het Oude Rechthuis
In de Dorpsstraat vind je het gezellige café Het Oude Rechthuis, waar je een goede lunch kunt bestellen, van een kop koffie kunt genieten of een stevige borrel kunt drinken. In de slijterij van het café verkopen ze heerlijke rode Molenviergang wijn. Proost!
Voorbij het café ga je linksaf de Stationsstraat in en loop je alsmaar rechtdoor over de Kerkvaartsweg waar je in de verte de Putmolen (molen 4) ziet. Voorbij de Putmolen (molen 4) is het nog maar een klein stukje lopen naar het parkeerterrein.
5,4 meter onder NAP
De Putmolen staat op het diepste punt van de polder, maar liefst 5,4 meter onder Zeeniveau (NAP). Op een lange paal, rechts naast de molen staat een klein bootje om de hoogte van de zeespiegel aan te geven.
Tip: Rondleiding door de Putmolen
De Putmolen is alleen op afspraak toegankelijk. De molenaar, Johan Slingerland, geeft graag een uitgebreide rondleiding aan groepen van minimaal tien mensen. Interesse? Kijk hier voor meer informatie.
Tip: Word vriend van de Molenviergang Aarlanderveen
De Molenviergang is een prachtig monument, maar de onderhoudskosten zijn enorm. Gelukkig ontvangen we bijdragen van convenanthouders, zoals de gemeente Alphen aan den Rijn, de provincie Zuid-Holland en het Hoogheemraadschap van Rijnland, maar ook van sponsoren en vrienden. Zonder hen geen werkende molenviergang!
Wil jij ook vriend worden? Via onze website kun je vanaf € 15,- per jaar vriend van ons worden. Op die manier draag je een steentje bij aan de onderhoudskosten en de instandhouding van molens. Interesse? Kijk hier voor meer informatie.
Volg Water, Wind & Wieken
Volg ons ook via social media en meld je via onze website aan voor de gratis e-mailnieuwsbrief:
